Ciekawe linki :

Jerzyk w innych językach:

Angielski - Common Swift

Chorwacki - Crna čiopa

Czeski - Rorýs obecný

Duński - Mursejler

Fiński - Tervapääsky

Francuski - Martinet noir

Grecki - (Κοινή) Σταχτάρα,

Hiszpański - Vencejo común

Holenderski - Gierzwaluw

Niemiecki - Mauersegler

Norweski - Tårnseiler, Tårnsvale

Portugalski - Andorinhão-preto

Rosyjski - Черный стриж

Słowacki         - Dazdovnik
Szwedzki         - Tornseglare
Węgierski       - Sarlósfecske
Włoski            - Il rondone comune

Wygląd

Ptak wędrowny z rodziny jerzykowatych (Apodidae) często mylony z jaskółkami, jest jednak zaliczany do tego samego rzędu co kolibry, z długimi sierpowatymi skrzydłami, należy do najlepszych lotników wśród ptaków. Ich małe nogi nie nadają się do chodzenia, (apus apus - oznacza beznogi) co nie znaczy, że nie potrafią się na nich przemieszczać, robią to jednak nieporadnie, będąc np. w budce, za to idealnie nadają się do czepiania powierzchni pionowych, ponieważ wszystkie cztery palce w ich silnych łapkach są skierowane do przodu. Wydaje się cały czarny, ale z bliska można dostrzec jaśniejsze gardło i czarnobrązowy odcień na skrzydłach. Młode można odróżnić od rodziców po szerszych skrzydłach, jaśniejszym podgardle, jasnych prążkach na czole oraz jasnych obrzeżach piór skrzydeł. Lot szybki, chwilami szybujący, czasami z szybkimi uderzeniami skrzydeł, zwykle wysoko, podczas wieczornych gonitw potrafią zbić się nagle w stado i pędzić z przenikliwym piskiem śriii, jerzyki mogą na krótką chwilę spowolnić lot, szczególnie w miejscach atrakcyjnych do gniazdowania. Brak dymorfizmu płciowego, co oznacza, że trudno odróżnić wygląd pomiędzy samcem i samicą.

Długość ciała 16 - 17 cm
Rozpiętość skrzydeł 38 - 40 cm
Waga 36 - 52 g

SZKIELET JERZYKA

Środowisko

Jerzyk większą część roku spędza w południowej części Afryki, gdzie zimuje, do Europy przybywa na okres lęgów od maja do sierpnia, kiedy jest pod dostatkiem pożywienia. Większość czasu spędza w powietrzu, lata w poszukiwaniu niedużych owadów, często ponad miastami i sąsiadującymi lasami, korzysta również z bogactwa pożywienia na terenach łąkowych, latając przy tym zaskakująco nisko. Dostępność owadów w dużym stopniu jest uzależniona od pogody. Podczas niesprzyjającej aury i przy utrzymującym się przez dłuższy czas deszczu, ilość „planktonu powietrznego” znacząco maleje i ptakom brakuje pożywienia. Jerzyki potrafią przewidywać zmianę pogody i wcześniej przenoszą się w inne, cieplejsze i bogatsze w pożywienie miejsca. Młode ptaki w gnieździe ograniczają wówczas swoją aktywność życiową, zapadają w letarg i mogą przez długi okres nie pobierać pokarmu. Remonty i ocieplanie budynków oraz zastępowanie starych budynków nowymi, powoduje utratę miejsc lęgowych dogodnych dla jerzyków, dlatego warto poświęcić uwagę jerzykom i wieszać odpowiedniej konstrukcji budki lęgowe. Ponieważ trudno zachęcić je do ich zajmowania, można odtwarzać dźwięki koloni jerzyków z głośnika umieszczonego blisko budki, lub nawet w jej wnętrzu, ptaki reagują wówczas większym zainteresowaniem na nowe miejsca, co potwierdziło się w przypadku mojej budki, gdzie została zajęta już w tym samym sezonie od powieszenia, a przecież wcześniej ptaki nie gniazdowały w tym miejscu.

TUTAJ można pobrać plik mp3 z odgłosami jerzyków.

Więcej informacji na temat wabienia oraz inny plik mp3 z głosami jerzyków można znaleźć na stronie LINK

Lęgi

Jerzyki tworzą trwałe związki monogamiczne, ale jeśli jeden z partnerów umiera, jego miejsce zajmuje kolejny osobnik. Miejsce gniazdowania wybierane jest przez samca i później zajmowane co roku przez tą sama parę. Przy próbie zajęcia budki przez inne osobniki, w budce dochodzi do zażartej walki między jerzykami, jerzyki nie boją się również walczyć z większymi od siebie ptakami i przy konfrontacji np. ze szpakiem to jerzyk wygrywa potyczkę. Jerzyki do walki o gniazdo używają swoich ostrych szponów. Kopulacja jerzyków odbywa się w budce, prawdopodobnie może się również odbywać w locie. Lęgi odbywają się w załomach murów, w przestrzeniach stropodachów bloków z wielkiej płyty, poddaszy i dachówek, z dużym zainteresowaniem wybierają miejsca, w których gnieżdżą lub wcześniej gnieździły się inne małe gatunki ptaków, mogą to być miejsca za rynnami, pod parapetami, w budkach lęgowych itp. Jerzyki budują gniazdo ze schwytanych w locie piór i źdźbeł, które zlepiają w gnieździe śliną w małą płaską miseczkę. Dopiero pod koniec maja czasem później, w gnieździe składają 2 lub 3 , rzadziej 4 białe podłużne jaja o wadze 3,5 grama. Obowiązki inkubacji są dzielone równo pomiędzy samcem i samicą. Po ok. 18 dniach wykluwają się nagie i ślepe pisklęta, które po paru dniach pokrywają się niebieskoszarym puchem. Dorosłe osobniki łapiąc owady, gromadzą je w specjalnym wolu i dopiero po ich napełnieniu lecą nakarmić młode. Pisklęta są karmione na zmianę przez oboje rodziców. Prosząc o pokarm, nie otwierają dziobów jak to robią np. wróblowate, ale energicznie skubią pióra na szyjach rodziców, na ten sygnał rodzice wpychają im głęboko do gardła kulkę owadów złapanych wcześniej w locie. Młode pozostają w gnieździe około sześciu tygodni, więc stosunkowo długo jak na gniazdowniki. Wyrośnięte opuszczają gniazdo i nie powracają już do swojego lub sąsiedniego gniazda. Po jego opuszczeniu stają się całkowicie samodzielne i zdolne do nieustannego lotu potrafią przelatać swoją dobową normę kilkuset kilometrów. Do gniazda przez kilka dni mogą jeszcze powracać dwoje lub jedno z rodziców. Zakłada się że młode i niegniazdujące osobniki w tym czasie udają się w długą podróż na zimowiska do południowej Afryki. Jerzyki które z jakiegoś powodu miały opóźnione lęgi wytrwale wychowują swoje młode, mimo że inne osobniki już dawno odleciały.

Jerzyk zwyczajny, jerzyk (Apus apus)

Na stronie można oglądać jerzyki online na żywo z kamerki umieszczonej w budce lęgowej.
Kamera znajduje się w jednej z budek lęgowych i podgląd jest dostępny w sezonie lęgowym od początku maja do wylotu jerzyków.